رییس جمهوری ترکمنستان درگذشت

از جمهوری ترکمنستان در آسیای میانه گزارش می رسد که صفرمراد نیازاف، رییس جمهوری این کشور به طور ناگهانی درگذشته است.

تلویزیون دولتی ترکمنستان اعلام کرده است که آقای نیازاف که 66 سال داشت، بامداد امروز، پنجشنبه 30 آذر (21 دسامبر)، در اثر حمله قلبی درگذشت.

آقای نیازاف که از چندین سال قبل دچار ناراحتی های قلبی بود، به طور رسمی به ترکمن باشی یا پدر ترکمن ها شهرت داشت. خود وی گفته بود که به دلیل ناراحتی قلبی، دارو مصرف می کند.

آقای نیازاف از زمان اتحاد جماهیر شوروی سابق اداره امور ترکمنستان را که کشوری با منابع غنی گاز است، بر عهده داشت. وی در سال 1985 رهبر حزب کمونیست ترکمنستان شد.

صفرمراد نیازاف در سال 1991 به عنوان اولین رییس جمهور ترکمنستان مستقل انتخاب شد. در سال 1999 نهاد عالی قانونگذاری ترکمنستان، آقای نیازاف را رییس جمهور مادام العمر این کشور کرد.

وی در ترکمنستان دارای نوعی کیش شخصیت بود و بسیاری از شهرها و فرودگاه ها به نام اوست.

آقای نیازاف آخرین بار دو هفته قبل هنگام افتتاح پارکی که نام وی بر آن گذاشته شد، در میان جمع حضور یافت.

تحلیلگران می گویند صفرمراد نیازاف میراثی ناگوار از خود باقی گذاشته است و با آنکه ترکمنستان پنجمین ذخایر بزرگ گاز طبیعی جهان را دارد، برنامه های آموزشی، بهداشتی و رفاه اجتماعی این کشور در دوران حکومت او وضعیتی نامناسب داشت.

صفر مراد نیازاف، که رئیس جمهور یکی از فقیرترین جمهوری های آسیانه میانه بود خصوصیت های فردی و رفتار مخصوص به خود را داشت مثلا ریش گذاشتن را قدغن و کتابخانه ها را در سراسر ترکمنستان تعطیل کرد.

تغییر نام ماه های سال و روزهای هفته نیز از جمله اقدامات عجیب و غریب آقای نیازاف بود. وی ماه های سال را به اسامی قهرمانان ملی و اعضای خانواده اش، از جمله مادر خود، نام گذاری کرد.

مدتی قبل وی یک طریقه غیر معمول برای پخش پیام های خود پیدا کرد که عبارت بود از فرستادن نوشته هایش به فضا.

بخش اول کتاب روحنامه نوشته صفرمراد نیازاف که در ترکمنستان جایگاهی هم ارز قرآن، کتاب آسمانی مسلمانان به آن داده شده است با یک موشک روسی از پایگاه فضایی بایکانور قزاقستان به فضا فرستاده شد.

در محفظه ای در داخل موشک، که این کتاب در آن قرار داده شده بود یک پرچم ترکمستان و یک نشان ریاست جمهوری نیز دیده می شد.

پرتاب این موشک چند روز پس از آن بود که آقای نیازاف فرمانی را امضا کرد که به موجب آن پخش موسیقی ضبط شده در مراسم عمومی و جشن ها از جمله در عروسی و نیز در تلویزیون قدغن می شد.

آقای نیازاف گفته بود که برای دفاع از فرهنگ اصیل از جمله سنت های موسیقی و آواز ملت ترکمن در برابر" نفوذ های منفی" این تصمیم لازم بوده است.

---

نمایه سیاسی ترکمنستان 

ترکمنستان کشوری است که بخش اعظم آن از صحرا تشکیل شده و دارای کمترین جمعیت در میان جمهوری های آسیای مرکزی است.

این کشور همچنین فقیرترین جمهوری در اتحاد جماهیر شوروی سابق بود.

ترکمنستان علاوه بر داشتن منابع نفتی قابل ملاحظه، از لحاظ ذخائر گاز طبیعی نیز در جهان مقام پنجم را دارد. با اینحال کشوری فقیر باقی مانده است که از زمان استقلال از اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۹۱ خود را از سایر جهان کنار کشیده است.

از حیث نژادی ترکمنستان یکی از متجانس ترین جمهوریهای آسیای مرکزی است، زیرا بخش اعظم جمعیت آن ترکمن هستند. نژادهای دیگر کشور متشکل اند از ازبک، روس، و همچنین اقلیتهای قزاق، تاتار، اوکراینی، آذربایجانی و ارمنی.

بر خلاف جمهوری های دیگر شوروی سابق، این کشور کاملا از درگیریهای قومی فارغ بوده است. با این همه تعلقات قومی قدرتمند می توانند موجب بروز تنش شوند.

ترکمنستان در واقع کشوری تک حزبی است. هیچ حزب مخالفی در برابر حزب دموکرات ترکمنستان، که اکثرا متشکل از کمونیستهای سابق است، نایستاده است و هیچ رسانه مستقلی در کشور وجود ندارد. اختیار تام در دست صفرمراد نیازف، رئیس جمهور ترکمنستان، است که از سوی مجلس به سمت رئیس جمهور دائمی منصوب شده است. در پی راندن فعالان معارض بانفوذ از کشور، نیازف فرقه ای پیرامون وجهه خویش ایجاد کرده که در کل آسیای مرکزی بی نظیر است.

ترکمنستان، بخاطر فقدان خطوط لوله صادراتی و اختلاف میان کشورهای خاشیه دریای خزر پیرامون وضعیت قانونی این دریاچه نفت خیز، در بهره گیری از ذخائر نفت و گاز خود موفق نبوده است. این امر موجب شده است که شرکتهای خارجی در امر سرمایه گذاری از خود تردید نشان دهند و در نتیجه اقتصاد کشور در حالت رکود باقی مانده است.

اطلاعات کلی

جمعیت: ۴.9 میلیون (سازمان ملل متحد ۲۰۰4)
پایتخت: عشق آباد
مساحت: 488.100 کیلومتر مربع
زبان اکثریت: ترکمنی، روسی
دین اکثریت: اسلام
امید به زندگی: ۶۴ سال (مردان)، ۷۰ سال (زنان)
واحد پول: ۱ منات ترکمنی = ۱۰۰ تنج
صادرات عمده: نفت، گاز، منسوجات، پنبه
میانگین درآمد سالانه: ۱,12۰ دلار (بانک جهانی ۲۰۰3)
نشانه حوزه اینترنتی: tm.
کد بین المللی تلفن: ۹۹۳+

رهبران سیاسی

رئیس جمهور: صفرمراد نیازف

نیازف در سال ۱۹۴۰ متولد شد. وی در سال ۱۹۸۵ به ریاست حزب کمونیست ترکمنستان منصوب شد، و در ساال ۱۹۹۱ به عنوان نخستین رئیس جمهور کشور انتخاب شد. در سال ۱۹۹۹ مجلس قانونی را تصویب کرد که بر اساس آن نیازف به ریاست جمهوری مادام العمر منصوب شد.

در پی یک عمل جراحی بزرگ قلب در سال ۱۹۹۷، نیازف نه تنها شخصا سیگار را ترک کرد بلکه به وزرای خود نیر فرمان داد که چنین کنند و بطور کلی استعمال دخانیات در محوطه های عمومی را ممنوع کرد. پس از ریزش موهای خود در اثر عمل جراحی نیازف به طب چینی روی آورد که به نقل از وی، مردم کشورش از سیمای زشت یک رئیس جمهور طاس رنج نبرند.

در داخل کشور تعداد مخالفان سیاسی بسیار محدود است. ولی نیروهای مخالف که در تبعید به سر می برند از جمله وزیر خارجه اسبق، بوریس شیخ مرادف، در ماه ژوئن ۲۰۰۲ در وین گرد هم آمدند و حزب مخالف دموکراتیک ترکمنستان را ایجاد کردند. آنان در این گردهمایی رئیس جمهور ترکمنستان را به نقض آشکار حقوق بشر متهم کردند.

یک سال بعد، در نوامبر، افرادی مسلح، حودروی حامل رئیس جمهور را هدف شلیک گلوله قرار دادند. نیازف که از این سانحه جان سالم بدر برد آن را یک ترور ناکام توصیف کرد و نیروهای مخالف در تبعید را مقصر خواند. ولی مخالفان این حادثه را ساخته نیازف خواند و آن را بهانه ای برای سرکوب مخالفان توصیف کرند.

نخست وزیر: صفرمراد نیازف
وزیر خارجه: رشید مرادف
وزیر اقتصاد و دارایی: بیبیتک وکیلوا

رسانه ها

رسانه های ترکمنستان مطلقا تحت انحصار دولت قرار دارند. مقامات کشور مسئول نظارت بر رسانه ها، چاپ جرائد و تایین خط مشی سرمقالات هستند.

گزارشی از سوی سازمان امنیت و تعاون در اروپا، که در سال ۲۰۰۲ منتشر شد، فقدان آزادی مطبوعات در ترکمنستان را در تاریخچه این سازمان پدیده ای بی سابقه خواند.

همچنین به گفته گزارشگران بدون مرز، که یک سازمان بین المللی دفاع از مطبوعات است، نیازف از رسانه ها صرفا بدای ترویج و بالیدن به مقام خود استفاده می کند.

به گفته نهاد بین المللی آزادی بیان، واقع در کانادا، ترکمنستان دارای وخیم ترین فضای مطبوعاتی در جهان است.

برنامه های تلویزیون روسیه قبل از پخش در ترکمنستان سانسور می شوند. در سال ۲۰۰۲ دریافت نشریات روسی نیز معلق شد و پخش برنامه های تلویزیون روسیه از طریق تلویزیون کابلی نیز تحت کنترل شدیدتر قرار گرفت.

ترکمن تله کام و سایر تشکیلات مخابراتی دولتی کاربری از اینترنت را کنترل می کنند.

مطبوعات

نیترلنی ترکمنستان - روزنامه، به زبان روسی
ترکمنستان - روزنامه، به زبان ترکمنی
وطن - روزنامه، به زبان ترکمنی
گلکنیز - نشریه هفنگی، به زبان ترکمنی، ارگان حزب دموکراتیک ترکمنستان
ترکمن دنیاسی - نشریه ماهانه به زبان ترکمنی، ارگان انجمن ترکمنهای جهان، عشق آباد
عدالت - به زبان ترکمنی
ادبیات و صنغات (هنر و ادبیات) - به زبان ترکمنی

تلویزیون
تلویزیون دولتی ترکمنستان - دولتی، شامل سه کانال

رادیو
رادیو دولتی ترکمنستان - دولتی، شامل دو کانال

خبرگزاری
سرویس خبری ترکمنستان - خبرگزاری دولتی.

۳۴۲۰۶